Dahilde İşleme Rejimi ve Nihai Kullanım

Dâhilde İşleme Rejimi; dünya piyasa fiyatlarından hammadde temin etmek suretiyle ihracatı artırmak, ihraç ürünlerine uluslararası piyasalarda rekabet gücü kazandırmak, ihraç pazarlarını geliştirmek ve ihraç ürünleri çeşitlendirmek amacıyla; firmalar tarafından rejim kapsamında gümrük vergileri ödemeksizin teminata bağlanmak suretiyle ve ticaret politikaları önlemlerine tabi tutulmaksızın hammadde, yardımcı madde, yarı mamul, mamul ile değişmemiş eşya, ambalaj ve işletme malzemesini ithal edebilmelerine olanak sağlayan ekonomik etkili bir gümrük rejimidir.

Nihai kullanım ise, bir eşyanın üretiminde kullanılması amacıyla ithalatı yapılan ürünün tabi olacağı hükümler olarak tanımlanabilmektedir. Gümrük Kanunu’nda Bakanlar Kurulu tarafından belirlenen, nihai kullanımı nedeniyle indirimli veya sıfır vergi oranı uygulamasına tabi eşyanın, öngörülen amaçlarla kullanılması halinde gümrük vergisinin alınmayacağı veya normalde uygulanan gümrük vergisi oranından daha düşük vergi oranının uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.

4458 Sayılı Gümrük Kanununun Bazı Maddelerinin Uygulanması Hakkında 15481 Sayılı Karar’ın “Nihai Kullanıma Tabi Tutulacak Eşya” başlığı altında düzenlenen 4’üncü maddesinde; nihai kullanımı nedeniyle indirimli veya sıfır vergi oranı uygulamasına tabi eşyanın, öngörülen amaçlarla kullanılması halinde gümrük vergisinin alınmayacağı veya normalde uygulanan gümrük vergisi oranından daha düşük vergi oranının uygulanacağı, dahilde işleme rejimi şartlı muafiyet sistemi kapsamında getirilen eşya için ise, Gümrük Kanunu’nun 194’üncü maddesi uyarınca bir gümrük yükümlülüğü doğması hali hariç bu hükümlerin uygulanmayacağı belirtilmiştir.

Gümrük Kanunu’nun 194’üncü maddesi incelendiğinde; Türkiye'nin taraf olduğu anlaşma hükümlerine göre dahilde işleme rejimi altında elde edilen Türk menşeli eşyanın anlaşmalara taraf ülkelere ithalinde, tercihli tarife uygulamasından yararlanmasının, bunların bünyelerine giren serbest dolaşımda olmayan eşyanın ithalat vergilerinin ödenmesi ve buna ilişkin belgelerin onaylanması koşuluna bağlı olması halinde, ithalata ilişkin bir gümrük yükümlülüğünün doğacağı hükmünün yer aldığı ve ihracatta Telafi Edici Vergi hususlarının yer aldığı görülecektir.

Dahilde işleme rejimi şartlı muafiyet sistemi kapsamında yurda geçici ithali yapılan eşyanın İthalat Rejimi Kararı eki listelerde gümrük mevzuatının nihai kullanım hükümlerine tabi tutulan eşyadan olması durumunda, söz konusu indirimli ya da sıfır vergi oranlarından yararlanılabilmesi için dahilde işleme izin belgesi/dahilde işleme izninin ithalat listesinde, ithalat rejimi kararı eki listelerde gümrük mevzuatının nihai kullanım hükümlerine tabi kılınan gümrük tarife istatistik pozisyonunda (GTİP) sınıflandırılan eşyanın yer alması gerekmektedir.

Bununla birlikte, dahilde işleme rejimi şartlı muafiyet sistemine tabi tutulan ithal eşyadan elde edilen işlem görmüş ürünlerin ihracı esnasında, Gümrük Kanunu'nun 194’üncü maddesi uyarınca doğacak telafi edici verginin, bahse konu ithal eşyası için nihai kullanımı nedeniyle öngörülen indirimli veya sıfır oran üzerinden hesaplanmasının talep edilmesi halinde, yükümlü tarafından dahilde işleme rejimine giriş beyannamesinin tesciline kadar nihai kullanım izni başvurusunda bulunulabilir.

Nihai Kullanım Başvurusunun Sonradan Yapılması Durumu

Nihai kullanım izninin eşyanın dahilde işleme rejimi şartlı muafiyet sistemi kapsamında girişine ilişkin beyannamenin tescili aşamasından önce alınmamış olması ve dahilde işleme rejimine giriş beyanının nihai kullanıma tahsisli GTİP’ler kullanılarak yapılması halinde, dahilde işleme rejiminde gümrük gözetiminin ihracata kadar devam etmesi nedeniyle ihracat beyannamesinin tesciline kadar nihai kullanım izninin alınması mümkün bulunmaktadır.

Dahilde İşleme Rejimi şartlı muafiyet sistemi kapsamında ithali yapılan eşyanın rejime girişine ilişkin beyanının nihai kullanıma tahsisli GTİP’ler kullanılarak yapılmaması ancak söz konusu eşyanın beyanının nihai kullanıma tahsisli GTİP’ler kullanılarak da yapılmasının mümkün olması halinde;

İhracat beyannamesinin tescili sırasında doğacak olan TEV’in indirimli veya sıfır vergi oranı üzerinden hesaplanabilmesi için ihracat beyannamesinin tescilinden önce dahilde işleme rejimi şartlı muafiyet sistemi kapsamında düzenlenen dahilde işleme izin belgesi/dahilde işleme izni ile ilgili olarak Ticaret Bakanlığı’na ya da ilgili gümrük idaresine nihai kullanıma tahsisli GTİP’e ilişkin belge/izin revizesinin yapılması için başvuruda bulunulması gerekmektedir.

YGM Tespit Raporu ve Nihai Kullanım İzninin Sonlandırılması

Dahilde işleme rejimi şartlı muafiyet kapsamında getirilecek eşyanın nihai kullanıma tabi tutulması halinde nihai kullanımın sonlandırılması için tespit raporu düzenlenecektir. Tespit raporunun her bir dahilde işleme izin belgesi/izni başına en geç dahilde işleme izin belgesinin/izninin kapatma başvurusu yapılıncaya kadar düzenlenmesi gerekmektedir.

Tespit raporunda ithal eşyasının nihai kullanım izin belgesinde öngörülen amacına uygun olarak ve telafi edici vergi doğuracak şekilde ihraç edildiğinin belirlenmesi halinde nihai kullanım izni sonlandırılır. İthal eşyasının nihai kullanım izin belgesinde öngörülen amacına uygun olarak kısmen telafi edici vergi doğuracak şekilde ihraç edildiğinin tespiti halinde gerçekleşen miktar üzerinden nihai kullanım izin belgesi revize edilerek ve bu değerler üzerinden sonlandırılır. İhracatın telafi edici vergi doğurmaksızın gerçekleştiğinin tespiti halinde ise nihai kullanım izni müeyyide uygulanmaksızın sonlandırılır.

DİR Kapsamında Nihai Kullanım Halinde Teminat ve Nihai Kullanım Süresi

Dahilde işleme rejimi şartlı muafiyet sistemi kapsamında getirilen eşyanın aynı zamanda nihai kullanım hükümlerine de tabi tutulacağı durumlarda, ithalat sırasında teminat olarak alınacak vergilerin, İthalat Rejimi Kararında bu eşyanın nihai kullanım hükümlerine tabi tutulması halinde uygulanması gereken indirimli veya sıfır vergi oranı üzerinden değil, İthalat Rejimi Kararında bu eşya için nihai kullanım dışında öngörülen vergi oranı üzerinden teminata bağlanması gerekmektedir.

Nihai kullanım izin belgesinin süresi dahilde işleme izin belgesi/izninin geçerlilik süresi kadar olacaktır.

Müeyyide

Telafi edici verginin indirimli veya sıfır oran üzerinden tahakkuk ettirildiği, ancak gümrük idarelerince indirimli veya sıfır oran üzerinden tahakkuk yapılması için gerekli şartların yerine getirilmediğinin ortaya konulması halinde Gümrük Kanunu’nun 234/5’nci maddesinin “194’üncü maddenin birinci fıkrası uyarınca doğan gümrük yükümlülüğü kapsamında ödenmesi gereken ithalat vergilerinin anılan maddenin dördüncü fıkrasında öngörülen tarihe kadar hiç ödenmemiş veya eksik ödenmiş olduğunun gümrük idarelerince yapılan kontrol sonucunda tespit edildiği durumda, ödenmesi gereken ithalat vergilerinin söz konusu dördüncü fıkrada belirtilen faizi ile birlikte tahsilinin yanı sıra, yükümlüsü hakkında bu vergilerin dörtte biri tutarında para cezasına hükmedilir. Bu fıkrada belirtilen hiç ödenmeyen veya eksik ödenen ithalat vergilerinin yükümlüsünce gümrük idaresinin tespitinden önce bildirilmesi durumunda bu cezaya hükmedilmez. 194’üncü maddenin dördüncü fıkrası uyarınca işlem yapmakla yetinilir.” hükmü uyarınca işlem yapılacaktır.