İhracat Bedellerinin Getirilmesindeki Esaslar ve Müeyyide

1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun'un 1’inci maddesinde Türk parasının kıymetinin korunması kapsamında gerekenin yapılması noktasında Cumhurbaşkanı yetkili kılınmıştır.

Aynı Kanun'un 3’üncü maddesinde ise,Cumhurbaşkanının bu Kanun hükümlerine göre yapmışbulunduğu genel ve düzenleyici işlemlerdeki yükümlülüklere aykırı hareket eden kişiler için idari para cezası verilmesi hususunu düzenlenmesi hüküm altına alınmış ve maddehükmüne göre idari para cezasına karar vermeye Cumhuriyet Savcıları yetkili kılınmıştır.

Anılan maddenin üçüncü fıkrasında "Her türlü mal, kıymet, hizmet ve sermaye ithal ve ihraç edenler veya bu işlere aracılık edenlerden bu işlemlerinden doğan alacaklarını 1 inci maddeye göre alınan kararlardaki hükümlere göre ve bu kararlarda tayin edilen süreler içinde yurda getirmeyenler, yurda getirmekle yükümlü oldukları kıymetlerin rayiç bedelinin yüzde beşi kadar idarî para cezasıylacezalandırılırlar. İdarî para cezasına ilişkin karar kesinleşinceye kadar alacaklarını yurda getirenlere, birinci fıkra hükmüne göre idarî para cezası verilir. Ancak, verilecek idarî para cezası yurda getirilmesi gereken paranın yüzde iki buçuğundan fazla olamaz." hükmünü amir bulunmaktadır.

Yukarıda bahsi geçen Kanun kapsamında hazırlanan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karar'ın 1’inci maddesi, "Bu Karar'a ve bu Karar'ın uygulanması amacıyla Bakanlıkça yayımlanacak Tebliğlere muhalefet 1567 sayılı Kanun'la ek ve tadillerine muhalefet sayılır." hükmünü amirdir.

Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karar gereğince tespiti Hazine ve Maliye Bakanlığına bırakılankonuların Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karara İlişkin 2008-32/34 sayılı Tebliğ ile düzenlendiği, Türk parası kıymetini koruma hakkında kararlar ve bu kararlara ilişkin tebliğler uyarınca Merkez Bankası tarafından çıkarılangenelgelerin tebliğ hükmünde olduğu,

Diğer taraftan; Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karar'ın 8/1’inci maddesinde "İhracat bedellerinin tasarrufu serbesttir. Bakanlık ihtiyaç duyulması halinde ihracat bedellerinin yurda getirilmesine ilişkin düzenleme yapmaya yetkilidir." hükmünün amir olduğu, Türk ParasıKıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (Tebliğ No:2018-32/48) ile ihracat bedellerinin yurda getirilmesine ilişkin usul ve esasların düzenlendiği,

2018-32/48 sayılı Tebliğ'in 3/1’inci maddesinde, "Türkiye'de yerleşik kişiler tarafından gerçekleştirilen ihracat işlemlerine ilişkin bedeller, ithalatçının ödemesini müteakip doğrudan ve gecikmeksizin ihracata aracılık eden bankaya transfer edilir veya getirilir. Bedellerin yurda getirilme süresi fiili ihraç tarihinden itibaren 180 günü geçemez."Hükmünün yer aldığı,

Görülmektedir.

Öte yandan; anılan Tebliğ'de ticari amaçla mal ihracında, bedellerin yurda getirilme süresi içinde gelen ihracat ile ilgili hesapların aracı bankalarca kapatılacağı, süresi içinde kapatılmayan ihracat hesaplarının aracı bankalarca 5 iş günü içinde muamelenin safhalarını belirtecek şekilde yazılı olarak ilgili Vergi Dairesi Başkanlığına/Müdürlüğüne ihbar edileceği, ilgili Vergi Dairesi Başkanlığınca/Müdürlüğünce de, ihbarı müteakip 10 iş günü içinde ilgililere hesapların kapatılmasını teminen 90 gün süreli ihtarname gönderileceği hüküm altına alınmıştır.

Söz konusu Tebliğ'in 10’uncu maddesinin birinci fıkrasında ise; her bir gümrük beyannamesi itibarıyla; 30.000 ABD dolarına kadar noksanlığı olan ihracat hesapları doğrudan bankalarca ödeme şekline ve toplam beyanname tutarına olan oranına bakılmaksızın, 30.000 ABD dolarından yüksek olmakla birlikte 100.000 ABD doları veya eşitini aşmayan, beyanname veya formda yer alan bedelin %10'una kadar noksanlığı olan (sigorta bedellerinden kaynaklanan noksanlıklar dahil) ihracat hesapları doğrudan bankalarca ödeme şekline bakılmaksızın terkin edilmek suretiyle kapatılacağı, 200.000 ABD doları veya eşitini aşmamak üzere, mücbir sebep ve haklı durum halleri göz önünde bulundurulmak suretiyle beyanname veya formda yer alan bedelin % 10'una kadar açık hesapların ise ilgili Vergi Dairesi Başkanlığınca/Müdürlüğünce kapatılacağıbelirtilmiştir.

Diğer taraftan; Tebliğin uygulanmasına yönelik Bakanlıkça belirlenecek usul ve esasların Merkez Bankasınca ilan edileceğine ilişkin hüküm doğrultusunda, İhracat Genelgesi Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından ilan edilmiştir.

Mezkur Genelgenin 28’inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde, 15.000 ABD doları veya eşitinden yüksek olmakla birlikte 100.000 ABD doları veya eşitini aşmamak üzere, beyanname veya formda yer alan bedelin %10’una kadar noksanlığı olan (sigorta bedellerinden kaynaklanan noksanlıklar dahil) ihracat hesapları doğrudan bankalarca, 90 günlük ihtarname süresi ve ek süreler içinde ise ilgili Vergi Dairesi Başkanlıkları/Müdürlüklerince ödeme şekline bakılmaksızın terkin edilmek suretiyle kapatılacağı,

Öte yandan, ihracat hesabının, ek süreler de dâhil olmak üzere, süresi içerisinde kapatılamaması halinde açık hesap tutarı aracı bankaca 5 iş günü içinde ilgili Vergi Dairesi Başkanlığı veya Vergi Dairesi Müdürlüğüne ihbar edilmektedir. 90 günlük ihtarname süresi ve ek süreler sonunda kapatılmayanlar ihracat hesapları için Vergi Dairesi Başkanlıkları veya Vergi Dairesi Müdürlüklerince Cumhuriyet Savcılıklarına 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun uyarınca yasal işlem başlatılmasını teminen bildirimde bulunulmakta ve Bakanlığa da ihbara ilişkin bilgi verilmektedir.

Yukarıda mevzuat hükümleri açık bir şekilde belirtildiği üzere;

İhracat bedellerinin fiili ihraç tarihinden itibaren 180 gün içinde yurda getirilmesi,

Süresi içinde kapatılmayan ihracat hesaplarının aracı bankalarca 5 iş günü içinde muamelenin safhalarını belirtecek şekilde yazılı olarak ilgili Vergi Dairesi Başkanlığına veya Vergi Dairesi Müdürlüğüne ihbar edileceği,

İlgili Vergi Dairesi Başkanlığınca/Müdürlüğünce, ihbarı müteakip 10 iş günü içinde ilgililere hesapların kapatılmasını teminen 90 gün süreli ihtarname gönderileceği,

90 günlük ihtarname süresi ve ek süreler sonunda kapatılmayan ihracat hesapları için Cumhuriyet Savcılıklarına 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun uyarınca yasal işlem başlatılmasını teminen bildirimde bulunulacağı,

Cumhuriyet Savcılıklarınca da 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun’un 3’üncü maddesi uyarıca cezai müeyyide uygulanacağı,

Açıktır. Bu kapsamda, ihracat bedellerinin yurda getirilmesi aşamasında herhangi bir cezai müeyyide ile karşılaşılmaması adına ilgili düzenlemelerin dikkatli bir şekilde bilinmesinde fayda bulunmaktadır.