İskontoların Gümrük Kıymetine Etkisi

İthal eşyasının gümrük kıymeti, Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması’nın (GATT) VII’nci Maddesinin Uygulanmasına Dair Anlaşma hükümleri çerçevesinde, 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 23 ila 31’inci maddeleri ve Gümrük Yönetmeliği’nin 43-57’inci maddelerine göre belirlenmektedir.

4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 24’üncü maddesine göre ithal eşyasının gümrük kıymeti eşyanın satış bedelidir. Satış bedeli, Türkiye'ye ihraç amacıyla yapılan satışta, Gümrük Kanunu’nun 27 ve 28’inci maddelerine göre gerekli düzeltmelerin de yapıldığı fiilen ödenen veya ödenecek fiyattır.

Fiilen ödenen veya ödenecek fiyat, ithal eşyası için alıcının satıcıya veya satıcı yararına yaptığı veya yapması gereken ödemelerin toplamıdır.

Bu kapsamda, satış bedeli yöntemine göre gümrük kıymetinin tespitinde gerekli koşullara uygunluk sağlayan iskontoların dikkate alınması gerekmektedir.

Gümrük Kıymetinin Tespitinde Dikkate Alınacak İskontolar

Satış bedeli yöntemine göre ithal eşyasının gümrük kıymetinin tespitinde dikkate alınacak iskontolar "peşin ödeme iskontosu" ve "miktar iskontosu" olarak belirlenmiştir.

Bu konuda, öncelikle yapılan iskontonun peşin ödeme veya miktar iskontosu tanımına girip girmediği, bu çerçevede gerekli koşulları taşıyıp taşımadığı hususlarının incelenmesi gerekmektedir.

Bununla birlikte, bu inceleme sırasında iskonto oranlarının da gözönünde bulundurulması elzemdir.

Peşin Ödeme İskontosu

Satışa konu eşyanın sevk edilmesinden önce alıcı tarafından eşya bedelinin ödenmesi uluslararası ticarette "peşin ödeme" olarak tanımlanmaktadır.

"Peşin ödeme iskontosu" ise mal bedelinin peşin ödenmesi nedeniyle alıcıya tanınan bir fiyat indirimidir.

Dolayısıyla, peşin ödeme iskontosu yapıldığı belirtilen işlemlerde, öncelikle ödeme şeklinin ne olduğu araştırılmalı, ithal eşyasının gümrüğe beyanından önce peşin ödeme iskontosunun yapıldığı ve buna göre mal bedeline ilişkin ödemenin de gerçekleştirilmiş bulunduğu tespit edilmelidir.

Ayrıca peşin ödeme iskontosunun ticarette "mutat iskonto" olarak kabul edilen oranlarda ve satıcının bulunduğu ülkede benzeri ticari muamelelerde uygulanan oranlara yakın olması gerekmektedir.

Miktar İskontosu

"Miktar iskontosu," satıcının alıcıya, belli bir dönem içinde satın aldığı miktara göre fiyattan yaptığı indirim olarak tanımlanmaktadır. Miktar iskontosu yalnızca satıcının satılan eşya miktarına bağlı olarak önceden belirlenen bir ödeme planına göre fiyat uygulandığı durumlarda söz konusudur.

Bu iskontonun da ticarette mutat olarak kabul edilen oranlarda bulunması ve aynı miktarda mal alan tüm alıcılara uygulanması gerekmektedir.

Kabul Edilmeyen İskonto Durumları ve Uygunluk Araştırması

Peşin Ödeme İskontosu ve Miktar İskontosuna ilişkin olarak yukarıda belirtilen koşulları taşımayan, alıcı ile satıcının kişisel ilişkilerinden kaynaklanan özel iskontolar ile mutat olmayan miktardaki iskontolar eşyanın gümrük kıymetini azaltıcı bir unsur olarak kabul edilmeyecektir.

  Yükümlü tarafından ibraz edilen belgelerde gösterilen iskontoların kabul edilebilirliği konusunda şüphe hasıl olduğunda ise Uluslararası Anlaşmalar ve Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü’nün 2023/2 sayılı Genelgesi uyarıncayükümlüden ek bilgi ve belge istenilerek, uygunluk araştırması yapılabilmektedir.