Set Halindeki Eşyada GTİP Tespiti ve Vergilendirme

Gümrük vergileri, gümrük yükümlülüğünün başladığı tarihte yürürlükte olan gümrük tarifesine göre hesaplanır. Dış ticarete konu eşyanın gümrük işlemlerinde, vergi oranları, ticaret politikası önlemleri ile öngörülen diğer işlemlerin uygulanması vb. işlemler Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonuna göre tespit edilecektir. İthalat Rejim Kararı kapsamında ithalata ilişkin genel yetki, ithalatın esasları, ithalat işlemlerini yürütme koşulları, ithal eşyaya uygulanacak gümrük vergisi, eş etkili vergiler ile diğer mali yükler, ithalatta takip edilecek madde politikaları ve ithalatla ilgili izinler eki listelerde belirtilen GTİP’ler üzerinden yürütülmektedir.

Bu doğrultuda, eşyanın doğru bir şekilde sınıflandırılması önem taşımaktadır. Sınıflandırmaya dair Türk Gümrük Tarife Cetveli, Gümrük Tarife Cetveli İzahnamesi, Eşya Fihristi, DGÖ Sınıflandırma Görüşleri (Aviler), DGÖ Sınıflandırma Kararları, AB Sınıflandırma Kararları, AB Kombine Nomanklatür Açıklama Notları, Ulusal Gümrük Tarife Cetveli Açıklama Notları esas alınmak suretiyle eşyanın Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu bulunabilmektedir. Sınıflandırmaya ilişkin başvurulması gereken kaynaklardan bir tanesi de Gümrük Tarife Cetveli İzahnamesi ekinde yer alan “Tarifenin Yorumu İle İlgili Genel Kurallar” bütünüdür.

Set Halindeki Eşya Tanımına İlişkin Hususlar

Eşyanın vergilendirmeye esas gümrük tarife istatistik pozisyonunun belirlenmesine ilişkin ihtilafların ortadan kaldırılması adına Tarifenin Yorumu İle İlgili Genel Kurallar yol gösterici bir kaynak olarak düzenlenmiştir.

Set halinde getirilmek suretiyle gümrük işlemleri tamamlanan ve ithalatı gerçekleştirilen eşyada GTİP tespitine 3 numaralı genel yorum kuralı işlerlik göstermektedir.

Söz konusu kuralın içeriği açıklanmadan önce “set eşya” tanımının yapılması elzemdir. Eşyanın Set Olarak Sınıflandırılmasına İlişkin Rehber’de belirtildiği üzere, “perakende satılacak hale getirilmiş takım halinde bulunan eşya" niteliğinde bulunan ve set olarak tek bir GTİP’nda sınıflandırılacak olan eşyanın;

o İlk bakışta farklı pozisyonlarda sınıflandırılabilen en az iki farklı eşyayı içermesi,

o Özel bir gereksinmeyi karşılamak veya belirli bir işlevi yerine getirmek üzere bir araya getirilmiş ürünler veya eşyalardan oluşması,

o Yeniden paketlemeye gerek kalmadan doğrudan kullanıcılara satış için uygun biçimde hazırlanmış halde olması,

Hususlarını içermesi gerekmektedir. Bununla birlikte, eşyanın set olarak sınıflandırılması için söz konusu seti oluşturan bileşenlerin; birbirleriyle ilişkili olması ve özel bir gereksinmeyi karşılamak/belirli bir işlevi yerine getirmek üzere birlikte/bir arada kullanılmalarının amaçlanmış olması gerekir.

Rehberden anlaşılacağı üzere, eşya grubunun, özel bir gereksinmeyi karşılamak veya belirli bir işlevi yerine getirmek üzere bir araya getirilmesi ve eşyaların GYK 3 no.lu kuralı anlamında set oluşturup oluşturmadığının olay bazında değerlendirilmesi gerekmektedir.

Ayrıca, “perakende satılacak hale getirilmiş set halindeki eşya” ifadesinden; seti oluşturan her bir eşyanın aynı set içinde yer alan diğer eşyaya ihtiyaç duymadan tek başına kullanılabilir olması gerekmektedir.

Set Halindeki Eşyada GTİP Tespiti

Tarifenin Yorumu İle İlgili Genel Kurallar’ın 3 numaralı kuralına göre, maddelerin karışımı ve bileşimi hususlarını içeren 2(b) kuralının uygulanması nedeniyle veya başka herhangi bir nedenle eşya, iki veya daha fazla pozisyona girebildiği takdirde, o eşyanın tarifedeki yerinin saptanmasında aşağıdaki iki husus uygulanacaktır. Buna göre;

Eşyayı en özel şekilde niteleyen pozisyonun, daha genel şekilde niteleyen pozisyona göre öncelik alması, ancak, iki veya daha fazla pozisyondan her biri, karışım halinde veya bileşik eşyayı meydana getiren maddelerin sadece bir kısmına veya perakende satılacak hale getirilmiş takım halinde bulunan eşyanın sadece bir kalemine atıfta bulunuyorsa, içlerinden birisi eşya hakkında daha kapsamlı veya kesin tanım verse de bu pozisyonların, bu eşya ile ilgili eşit derecede özel(spesifik) sayılması,

Yukarıdaki kuralının uygulanmasıyla, tarifedeki yeri tayin edilemeyen karışık ürünlerin ve çeşitli maddelerden oluşan veya çeşitli eşyanın birleşmesiyle meydana gelen mamuller ile perakende satılacak hale getirilmiş takım halinde bulunan eşyanın tarifedeki yerinin, bunlara esas niteliğini veren madde veya eşya saptanabildiği takdirde buna göre bulunması,

Her iki durumun uygulanması ile de tarifedeki yeri saptanamayan eşyanın, her biri geçerli olabilecek pozisyonların numara sırasına göre sonuncusunda sınıflandırılması,

Gerekmektedir.

Set Halindeki Eşyanın Vergilendirilmesi ve Uygulama

Set halinde gümrük işlemleri yerine getirilmek istenilen seti oluşturan eşyadan herhangi birinin, vergilerinin farklılaşması, yasak ve kısıtlamalara ya da mevzuat gereği belli bir kurumun iznine tabi olması durumları karşısında, söz konusu eşya set olarak değerlendirileceğinden, o eşyanın sete mümeyyiz vasfını veren eşya olmaması halinde farklı bir GTİP’te sınıflandırılabilmesi ve dolayısıyla yüksek vergi oranına, yasak ve kısıtlamalara ya da izne tabi olan eşyanın, set içinde, düşük vergili ya da ilgili kurumdan izin aranmaksızın veya yasak ve kısıtlamaya tabi olmasına rağmen serbest dolaşıma girmesi gibi bir husus ortaya çıkabilmektedir.

Bu itibarla, perakende satılacak hale getirilen set halindeki eşya için, Gümrük Tarife Cetvelinde set halinde eşya için özel olarak bir tarife pozisyonu belirlenmiş olanlar hariç olmak üzere, yükümlüsünce;

Gümrük beyannamesinin 31 nolu kutusunun altında bulunan "satışa esas birim" alanında "set" ölçü birimi kodu seçilmesi,

Türk Gümrük Tarife Cetveli'nin Genel Yorum Kuralları dikkate alınarak eşyanın set olarak GTİP'inin belirlenerek, belirlenen bu GTİP esas alınmak suretiyle gümrük vergisinin hesaplanması,

Seti oluşturan her eşyanın ayrı ayrı GTİP'leri tespit edilmesi ve eşyanın set halinde olduğu bilgisi, eşya tanımı ve GTİP tespitlerinin gümrük beyannamesinin 44 nolu kutusuna kaydedilmesi,

Tespit edilen bu GTİP'lere göre Dış Ticaret Mevzuatı uyarınca gümrük beyannamelerine eklenmesi gereken belgeler, ödenmesi gereken ek mali mükellefiyetler, İGV, KDV veya ÖTV Kanunu uyarınca varsa ödenmesi gereken vergiler hesaplanarak gümrük beyannamelerine yansıtılması,

Hususlarının gerçekleştirilmesi yoluyla beyanda bulunulması gerekmektedir.