Varış Öncesi Gümrük İşlemleri Temel Esasları ve Uygulama

Serbest dolaşıma giriş ve dahilde işleme rejimi kapsamında denizyolu konteyner taşımacılığı veya havayolu taşımacılığı ile Türkiye Gümrük Bölgesine gelen yerli üretimde girdi olarak kullanılabilecek eşyanın ilgili rejime giriş işlemlerinin Türkiye Gümrük Bölgesine gelişinden önce başlanabilmesine ilişkin usul ve esaslar Varış Öncesi Gümrükleme kapsamında belirlenmiştir.

Gümrük Genel Tebliği (Varış Öncesi Gümrük İşlemleri) (Seri No: 1)’nin “Başvuru sahibine ilişkin koşullar” başlığı altında yer alan 3’üncü maddesi uyarınca eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesine gelişinden önce ilgili rejime giriş işlemlerine başlanabilmesine izin verilebilmesi için başvuru sahibi tarafından sağlanması gereken koşullar bulunmaktadır.

Bu kapsamda;

-Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik olunması ve en az üç yıldır faaliyette bulunulması,

- Yönetim Kurulu üyeleri, sermayesinin yüzde onundan fazlasına sahip gerçek kişiler ile gümrük ve dış ticaret işlemlerinde temsil yetkisini haiz çalışanların belirtilen Kanunlara muhalefetten ceza veya mahkûmiyet kararı bulunmaması,

- Usulsüzlük ve vergi cezaları ile ilgili olarak belirli oranların üzerine çıkılmamış olması,

- Yeminli mali müşavir tarafından aşağıdaki koşulların incelenerek, olumlu görüşle rapora bağlanmış olması,

-Başvuru yılından önceki son üç takvim yılı veya başvurunun kayda alındığı ayın ilk gününden geriye dönük üç yıl içerisinde, yılda asgari beş milyon FOB/ABD doları tutarında fiili ihracat gerçekleştirilmiş olması,

-Sanayi sicil belgesini haiz olunması ve/veya sanayici sayılması,

-İzin kapsamında ithal edilen eşyanın üretim ve/veya imalatta kullanılacağına dair taahhüt verilmesi,

Şartlarının sağlanmış olması gerekir.

Eşyaya Ve Rejime İlişkin Koşullar

Tebliğ hükümlerinden yararlanacak eşya Genel Müdürlükçe belirlenmekte ve Bakanlık internet sitesinde duyurulmaktadır.

Serbest dolaşıma giriş ve dahilde işleme rejimi kapsamında denizyolu konteyner taşımacılığı veya havayolu taşımacılığı ile Türkiye Gümrük Bölgesine gelen eşyanın bu Tebliğ hükümlerinden faydalanmasına izin verilmektedir.

Başvuru

Tebliğ kapsamındaki hükümlerden yararlanılmak istenmesi halinde başvurular, başvuru sahibinin ticaret sicili kaydı uyarınca şirket merkezinin bulunduğu ilin bağlı olduğu Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürlüğüne yapılmaktadır. 

Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü (YYS) sahiplerinden ayrıca başvuru alınmayacak olup, söz konusu kişiler Tebliğ hükümlerinden doğrudan faydalandırılmaktadır.

Beyanname İşlemleri

Varış Öncesi Gümrük İşlemleri kapsamı eşyanın gümrük beyannamesine konu edilebilmesi için tescil edilmiş statüde bir özet beyanın bulunması gerekmektedir.

İzin kapsamında işlem görecek gümrük beyannamesinin "BS" kutusuna "BS-18" yazılır.

Bununla birlikte, izin kapsamında tescil edilecek gümrük beyannamesinin, özet beyanın ilgili satırında yer alan eşyanın tamamını kapsaması gerekmektedir.

Geçici Depolama Giriş-Çıkış İşlemleri

Sarı ve yeşil hatta işlem gören gümrük beyannamesi kapsamı eşyanın BİLGE sisteminde geçici depolama giriş-çıkış kaydı yapılmayacaktır. Havayolu taşımacılığının gereği olarak geçici depolama yerine alınan eşyanın teslimine ilişkin işlemler Bakanlıkça belirlenmekte olup, Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün “Varış Öncesi Gümrük İşlemleri Genelgesi” hakkında düzenlenen 2021/16 sayılı Genelgesinde;

Varış öncesi gümrük işlemleri kapsamında beyan edilen ancak havayolu taşımacılığının gereği olarak fiziken geçici depolama yerine alınan eşyanın yükümlüsüne teslimi için; geçici depolama işleticisi, çıkış işlemleri elektronik ortama aktarılıncaya kadar eşyanın bilgilerini Genelge ekindeki tutanağa kaydedeceği,

Geçici depolama yerinde görevli memur tarafından, beyannamenin kapanmış/kapatılabilir statüde olduğu ve beyannamedeki kap bilgilerinin doğru olduğu teyit edildikten sonra eşyanın teslimine onay verileceği ve eşyanın yükümlüsüne teslim edilebileceği,

Havayolu taşımacılığında varış öncesi gümrük işlemleri kapsamında beyan edilen eşyaya ilişkin olarak, varış bildiriminin onaylanmasından itibaren 24 saat içerisinde vergilerin ödenmemesi veya teminata bağlanmaması durumunda beyannamede redrese yapılarak BS-18 kodu silineceği ve eşyanın BİLGE sistemi üzerinden de geçici depolama yeri giriş işlemlerinin yapılacağı,

Hususlarına yer verilmiştir.

Kırmızı hatta sevki yapılan veya varış bildirimi onayı ile birlikte yükümlülerce beyanın kontrol türünün kırmızı hat olduğunun öğrenildiği gümrük beyannamesi kapsamı eşya izin kapsamında değerlendirilmeyecek ve bu durumda, gümrük beyannamesinde düzeltme yapılarak "BS-18" basitleştirilmiş usul kodu iptal edilecektir. Ayrıca, izin kapsamında değerlendirilmeyen söz konusu eşyanın geçici depolama giriş kaydı yapılacaktır.

Beyannamenin Statüsü Ve Saha Çıkış İşlemleri

Beyanın kontrolü tamamlanan ve ilgili rejim uyarınca vergileri ödenen veya teminata bağlanan gümrük beyannamesi, varış bildirimi onayı ile birlikte serbest dolaşıma giriş rejiminde kapanmış, dahilde işlem rejiminde kapatılabilir statüye gelmiş olmaktadır. Havayolu taşımacılığında vergilerin ödenmesi veya teminata bağlanması varış bildiriminden sonra da gerçekleştirilebilir.

Serbest dolaşıma giriş rejiminde kapanmış, dahilde işleme rejiminde kapatılabilir statüye gelen beyannameye ilişkin olarak;

a) Denizyolu konteyner taşımacılığında eşyanın bulunduğu konteynerlerin,

b) Havayolu taşımacılığında ise eşya veya eşyanın bulunduğu kapların,

Saha ve geçici depolama yeri çıkışı yapılmaktadır.

Uygulamaya İlişkin Hususlar

Varış Öncesi Gümrük İşlemlerinde uygulamaya ilişkin kılavuz Ticaret Bakanlığı tarafından yayınlanmış olup, söz konusu kılavuz doğrultusunda yapılacak işlemler aşağıda maddeler halinde belirtilmiştir.

1- Varış öncesi gümrükleme kapsamında ithalata ilişkin gümrük beyannamesi verilebilmesi için tescil edilmiş statüde bir özet beyanın bulunması gerekmekte olup, özet beyanın ilgili taşıma senedi “ambar harici” olarak seçilir.

2- Gümrük beyannamesi, özet beyan tescili ile varış bildirimi onayına kadar geçen süre içerisinde tescil edilmesi gerekmektedir.

3- Varış öncesi gümrükleme izni kapsamında işlem görecek gümrük beyannamesinin "BS" kutusuna "BS-18" olarak yazılır.

4- Gümrük beyannamesinde yer alan bilgiler ile özet beyanda yer alan bilgilerin birbirleri ile uyumlu olması gerekir (alıcı adı, vergi no, tarife pozisyonu, kap-ağırlık bilgileri).

5- Varış Öncesi Gümrük İşlemleri Tebliği’nin 12/1’incimaddesi çerçevesinde gümrük beyannamesine konu edilen özet beyanın ilgili satırında (ilgili taşıma senedinde) varış bildirimi verilinceye kadar değişiklik yapılması veya özet beyanın iptali halinde tescil edilmiş olan beyanname ya yükümlünün talebi üzerine gümrük idaresince redrese yapılarak gümrük işlemlerine devam edilir veya beyanname iptal edilir.

Ancak gümrük beyannamesine konu edilen özet beyanda varış bildirimi verilinceye kadar (ilgili taşıma senedi dışında) herhangi bir değişiklik yapılması halinde tescil edilmiş olan gümrük beyannamesi ile ilgili özet beyan arasındaki bağlantı kurulamamaktadır.

Bu durumda BS-18 kodu iptal edilmeden beyannamenin “Özet beyan açmalar” kısmında özet beyan numarası yazılarak düzeltme yapılır.

Varış öncesi gümrük işlemleri kapsamındaki beyannamenin daha sağlıklı bir şekilde yürütülebilmesi için BS-18 kapsamında ki eşyaya ayrı bir özet beyan verilmesi ve yükümlülerce eşyanın varışından önce ilgili gümrük beyannamesinin takip edilmesinin faydalı olacaktır.

6- Gümrük beyannamesinin tescil edilmesinden sonra sarı hat kriterine göre muayene ataması yapılan gümrük beyannamesi kapsamı eşyanın muayene işlemleri varış öncesi gümrükleme izni kapsamında devam edilir.

7- Varış Öncesi Gümrük İşlemleri Tebliği kapsamında tescil edilen beyannamenin sarı hat kriterine göre muayene ataması yapılması durumunda, muayene memurunca muayene ve kontrol belge üzerinden gerçekleştirilir. Muayenenin olumlu olması halinde beyannamenin statüsü “Muayene Onaylanmış”a gelecek ve vergilerin ödenmesi mümkün hale gelir.

8- Gümrük beyannamesinin tescil edilmesinden sonra kırmızı hat kriterine göre muayene atanması halinde söz konusu beyanname varış öncesi gümrükleme izni kapsamında değerlendirilmez ve muayene memurunca gümrük beyannamesinde düzeltme yapılarak BS-18 basitleştirilmiş usul kodu iptal edilir.

9- Yeşil veya sarı hatta işlem gören gümrük beyannamesinin belge kontrolünün yapılabilmesi için eşyaya ilişkin beyanname ekinde yer alması gereken TPS/TAREKS no, fatura, emsal tahlil raporu vb gibi belgelerin hazır olması gerekir.

10- Gümrük Yönetmeliğinin 196’ncı maddesine göre laboratuvar tahliline tabi tutulması (laboratuvara gönderilmesi) gereken eşya varış öncesi gümrük işlemleri kapsamında değerlendirilmez. Bu durumda muayene memurunca beyannamede düzeltme yapılarak BS-18 kodu iptal edilir.

11- Gümrük Yönetmeliği’nin 181/4’üncü maddesi uyarınca ithali izin veya uygunluk belgesine tabi eşyaya ilişkin yetkili kurumlarca yapılacak kontrollerin gümrük beyannamesinin tescil işlemi öncesinde yapılması neticesinde, yükümlülerce yetkili kurumlardan evrak üzerinden söz konusu iznin veya uygunluk yazısının alınabilmesi durumunda eşyanın varış öncesi gümrük işlemleri kapsamından faydalanması mümkün bulunmaktadır. Söz konusu izin veya uygunluk belgesine tabi eşyanın yetkili kurumlarca fiziki kontrole/muayeneye tabi tutulacak olması durumunda söz konusu eşya varış öncesi gümrük işlemlerinden faydalanamaz.

12- Sarı veya yeşil hatta işlem görmüş ancak daha sonra herhangi bir nedenle varış bildirimi onayına kadar kırmızı hat muayenesine yönlendirilmiş gümrük beyannamesi kapsamı eşya izin kapsamında değerlendirilmez. Bu durumda muayene memurunca gümrük beyannamesinde düzeltme yapılarak BS-18 basitleştirilmiş usul kodu iptal edilir ve BİLGE sistemi üzerinden geçici depolama yerine (ambara) alınır.

13- Gümrük beyannamesinin tescilinde özet beyan açma yapılırken “Özet Beyanın Bir Kısmı”nda bir taşıma senedi seçilebildiği gibi “Taşıma Senedinin Bir Kısmı”ndan birden fazla taşıma senedi de seçilebilmektedir (dolayısıyla bir taşıma senedine bağlı 4000, 4100, 5100, 5300, 6323 rejim kodlarından biriyle birden fazla beyanname açılabilir). 

14- Eşyanın denizyolu konteyner taşımacılığı ile gelmesi halinde aynı konteyner içerisinde farklı bir alıcıya ait eşya olmamalı ve varış öncesi gümrükleme kapsamından yararlanacak bir eşya olmalıdır.

15- Gümrük beyannamesine konu konteyner ambar harici tutulacak olup konteynerin Konteyner Liman Takip Sisteminde sahaya girmiş olma şartı da aranmaz.

16- BS-18 kapsamında yer alan konteynerlere ilişkin Konteyner Takip Formunun olası zaman kaybına karşı varış bildirimi onayında önce tescil edilebilir.

17- Serbest dolaşıma giriş rejiminde kapanmış, dahilde işlem rejiminde kapatılabilir statüye gelen beyanname kapsamı eşyanın bulunduğu konteynerler varış bildirimi onayıyla beraber tahliye planının yapılmasını teminen liman işletmesince Konteyner Liman Takip Sistemi kapsamında sorgulama yapılması mümkün olup söz konusu eşyanın geçici depolama giriş-çıkış (ambar giriş-çıkış) kaydı yapılmaz.

18- Eşyanın havayolu taşımacılığı ile gelmesi halindeSarı veya yeşil hat muayene işlemlerinin tamamlanması halinde ya ilgili rejim uyarınca vergilerin ödenmesi veya teminatın verilmesinden sonra varış bildirimi onayıyla; ya da varış bildiriminin onaylanmasından sonra ilgili rejim uyarınca vergilerin ödenmesi veya teminatın verilmesi ile birlikte serbest dolaşıma giriş beyannamesi kapalı, dahilde işlem rejimi beyannamesi ise kapatılabilir statüye gelir.

19- Serbest dolaşıma giriş rejiminde kapanmış, dahilde işlem rejiminde kapatılabilir statüye gelen beyanname kapsamı eşya, havayolu taşımacılığının gereği olarak ayrıştırılma işleminden dolayı fiziki olarak ambara alınır. Ambara alınan eşya için ayrıca BİLGE sisteminde ambara alma işlemi yapılmaz.

20- Geçici depolama işleticisi tarafından eşyanın çıkış işlemleri için (elektronik bir sistem kurulana kadar) 2021/16 sayılı Genelge ekindeki tutanağa eşya bilgileri kaydedilip ambar memurunun onayına sunulur. Ambar memuru, beyannamenin kapanmış/kapatılabilir statüde olduğunu ve beyannamedeki kap bilgilerinin doğru olduğunu teyit ettikten sonra eşyanın çıkışına onay verir ve eşya yükümlüsüne teslim edilebilir.

21- Bu kapsamında beyan edilen eşyaya ilişkin olarak, 2021/16 sayılı Genelge gereğince varış bildiriminin onaylanmasından itibaren 24 saat içerisinde vergilerin ödenmemesi veya teminata bağlanmaması durumunda beyannamede redrese yapılarak BS-18 kodu silinir ve eşyanın BİLGE sistemi üzerinden de geçici depolama yeri giriş işlemleri yapılır.