Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü (YYS) Nedir ve Şartları Nelerdir ?

Yetkilendirilmiş yükümlü, gümrük yükümlülüklerini yerine getiren, kayıt sistemi düzenli ve izlenebilir olan, mali yeterlilik, emniyet ve güvenlik standartlarına sahip bulunan, kendi oto kontrolünü yapabilen güvenilir firmalara gümrük işlemlerinde birtakım kolaylık ve imtiyazlar tanıyan uluslararası bir statüdür.

Aşağıda belirtilen koşulları sağlayan, gümrük mevzuatına göre serbest bölgeler dâhil Türkiye Gümrük Bölgesi’nde yerleşik ve en az 3 yıldır fiilen faaliyette bulunan gerçek veya tüzel kişilere gümrük mevzuatının öngördüğü basitleştirilmiş uygulamalardan ve Türkiye Gümrük Bölgesi’ne eşya giriş ve çıkışı sırasında yapılan emniyet ve güvenlik kontrollerine ilişkin kolaylaştırmalardan yararlanmak üzere yetkilendirilmiş yükümlü statüsü tanınır.

YYS Belgesi; YYS (Temel), YYS-I ve YYS-II statüleri olmak üzere verilmekte olup, YYS (Temel) statüsüyle YYS’nin avantajlarından faydalanılabilmektedir.

1.Ön Koşullar Nelerdir?

Aşağıda 4 ana kategoride belirtilen koşullar öncesinde 4 ön koşul bulunmaktadır. Bunlar;

-Türkiye’de 3 yıldır faaliyette bulunulması,

-Gümrük idaresine en az 100 adet beyanda bulunulması,

-ISO 9001 ve 27001 Belgelerine sahip olunması,

-Kapasite Raporu bulunması ya da belirlenen tutarda fiili ihracat/ithalat yapılması

Olarak belirtilmiştir.

Kapasite Raporu bulunmayan yani imalatçı olmayan firmaların YYS alabilmeleri için aşağıda yer verilen şartlardan herhangi birinin sağlanması yeterli olacaktır. Bunlar;

-Uluslararası taşımacı yetki belgesi,

-Ekspertiz raporu,

-Asgari 5 milyon ABD doları tutarında fiili ihracat,

-Asgari 20 milyon ABD doları tutarında toplam ihracat ve ithalat,

-Asgari 20 milyon ABD doları tutarında toplam ithalat,

-Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından bilinen gönderici olmak,

-Ar-Ge Merkezi belgesi,

-Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünce verilen tamir, bakım, onarım faaliyetine ilişkin belge,

Olarak hüküm altına alınmıştır.

2. Ana Koşullar Nelerdir?

Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası (YYS) başvurusu için aranacak koşullar Güvenirlik, Ticari Kayıtların Güvenilirliği ve İzlenebilirliği, Mali Yeterlilik ve Emniyet ve Güvenlik Koşulları olmak üzere 4 ana kategoride sayılmıştır.

2.1. Güvenilirlik Koşulu

Güvenilirlik koşulunun yerine getirilmiş olması için aşağıdaki koşulların tamamının sağlanmış olduğunun yapılacak ön inceleme neticesinde gümrük idaresince tevsik edilmiş olması gerekir.

Söz konusu koşullar;

-YK üyeleri, sermayesinin %10 ve fazlasına sahip gerçek kişiler ile gümrük ve dış ticaret işlemlerinde temsil yetkisini haiz çalışanlarının (yurtdışında ikamet eden yabancı uyruklu kişiler dahil) sayılan suçlardan ceza veya mahkûmiyet kararı bulunmaması,

-Başvurunun kayda alındığı ayın ilk gününden geriye dönük üç yıl içerisinde, on ikişer aylık üç dönem ayrı ayrı olmak üzere, her bir dönem içerisinde ithalat, ihracat, transit, özet beyana ilişkin beyannamelerden kaynaklı gümrük, KDV ve ÖTV mevzuatı ihlali nedeniyle ceza kararı toplam sayısının belirlenen oranları aşmamış olması,

-Gümrük mevzuatı uyarınca kesinleşmiş vergi ve ceza borcu bulunmaması,

-Vergi mevzuatı uyarınca kesinleşmiş vergi borcu bulunmaması,

-İlgili mevzuat uyarınca kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu bulunmaması,

-Sertifika başvurusunun yapıldığı yıldan önceki takvim yılı içinde veya başvurunun yapıldığı ayın ilk gününden geriye dönük bir yıl içerisinde gümrük idaresinde en az yüz adet beyan kapsamında işlem yapılmış olması,

Olarak düzenlenmiştir.

2.2. Ticari Kayıtların Güvenilirliği ve İzlenebilir Olması Koşulu

Başvuru sahibinin ticari ve varsa taşımaya ilişkin kayıtlarının güvenilir ve izlenebilir olduğunun kabul edilmesi için Bakanlıkça yapılacak inceleme sonucunda aşağıdaki koşulların yeterli düzeyde sağlanmış olduğunun tevsik edilmiş olması gerekir.

-Ticari ve varsa taşımaya ilişkin kayıtlarının, gümrük idarelerince yapılan ve özellikle sonradan kontrol kapsamında yapılacak denetimlerin sağlıklı ve etkin bir şekilde yapılmasına olanak verecek, bilgi ve kayıtların gerçekliğini koruyan şekilde ve genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine uygun olarak tutulması,

-Eşyanın tüm vasıflarının tereddüde mahal bırakılmayacak şekilde gösterilmesini ve tüm hareketlerinin kayıt altına alınmasını mümkün kılan defter ve kayıt düzenine sahip olunması,

-Gümrük ve varsa taşımaya ilişkin kayıtlara gümrük idaresinin fiziki veya elektronik olarak erişebilmesine olanak sağlanması,

-İdarenin yapacağı gümrük kontrolleri için gerek duyulan uygun ortamın sağlanması,

-Serbest dolaşımda olan ve olmayan eşya ayrımını gözeten bir lojistik kayıt sistemine (stok ve depolama kayıt sistemi, muhasebe sistemi ve benzerleri) sahip olunması,

-İşletmenin türü ve büyüklüğü ile orantılı, yasadışı ve usulsüz işlemlerin tespitine imkân veren, eşya akışının idaresi için uygun, belirli bir sistematik içerisinde işlemlerin yürütülmesini sağlayan ve iç kontrol mekanizması içeren bir idari organizasyon yapısına sahip olunması,

-Gümrük işlemlerinin mevzuata uygunluğu ile eşyanın gümrük idaresine doğru beyan edilmesini teyit ve tevsik edecek kurum içi bir sistematiğe sahip olunması ve bunun sağlanması için gümrük ve dış ticaret mevzuatı eğitimi ve mevzuat değişikliklerinin takibinin, gümrük işlemlerinin cari kontrolünü ve gümrük işlemlerinin kayıt ve belge üzerinden geriye dönük olarak kontrolünün yapılması,

-Gümrük mevzuatına uyum konusunda herhangi bir aksaklık ortaya çıktığında veya sorun tespit edildiğinde gümrük idaresinin bilgilendirilmesi,

-Tüm beyanlara ilişkin olarak idarenin isteği doğrultusunda sunulacak şekilde, özel mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla, beyanın gerçekleştiği yılın sonundan itibaren beş yıl süreyle ilgili belgelerin saklanması,

-Bilgi ve kayıtların arşivlenmesi ve bilgi kaybının önlenmesine yönelik yeterli ve uygun bir iş planlamasına sahip olunması,

-Bilgisayar sistemini yetkisiz girişlerden korumaya ve verilerini güvenceye almaya yönelik uygun bilişim teknolojisi güvenlik önlemlerine sahip olunması,

Olarak belirlenmiştir.

2.3. Mali Yeterlilik Koşulu

Başvuru sahibinin mali yapısının başvuru yılından önceki üç yıl esas alınmak suretiyle, yeminli mali müşavir (YMM) tarafından incelenerek, olumlu görüşle rapora bağlanmış olması gerekir.

Bu şartın uygulanmasında, mali yeterlilik, başvuru sahibinin iştigal ettiği iş alanının özellikleri de göz önüne alındığında, taahhütlerini karşılamaya yeterli bir mali durumda bulunmasını ve hakkında iflas veya konkordato işlemleri başlatılmamış olmasını ifade eder.

2.4. Emniyet ve Güvenlik Koşulu

Başvuru sahibinin uygun emniyet ve güvenlik standartlarına sahip bulunduğunun kabul edilmesi için Bakanlıkça yapılacak inceleme sonucunda aşağıdaki koşulların yeterli düzeyde sağlanmış olduğunun tevsik edilmiş olması gerekir. Bunlar;

-YYS kapsamındaki faaliyetlerle ilgili olarak kullanılacak binaların izinsiz giriş ve sızmaları önleyecek nitelikte olması ve tesislere ilişkin genel güvenlik tedbirlerinin alınmış olması,

-Yükleme yerlerine, sevkiyat sahalarına, kargo bölümlerine ve taşıma araçlarına yetkisiz girişleri önlemek üzere uygun erişim kontrol tedbirlerinin alınmış olması,

-Herhangi bir eşyanın değiştirilmesini, kaybını veya yabancı eşya eklenmesini önleyecek tedbirlerin alınmış olması,

-Eşyanın konulması için uygun görülen yerleri gümrüğün denetimini kolaylaştıracak şekilde düzenlemiş olunması,

-Yasaklama ve kısıtlamalara tabi eşya söz konusu ise, bunlara ilişkin ithalat ve/veya ihracat lisanslarıyla ilgili işlemleri takip edecek ve bu kapsamdaki eşyayı diğer eşyadan ayıracak bir iş akışının oluşturulmuş olunması,

-Uluslararası arz zincirinin güvenilirliğinden emin olunmasını sağlamak amacıyla, iş yaptığı kişi ve firmaların kimliklerinin açıkça tespit edilmesi ve bu kişi ve firmaların uygun emniyet ve güvenlik tedbirleri aldıklarının kontrolüne yönelik önlemlerin alınmış olunması,

-Mevzuatın izin verdiği ölçüde, güvenlik açısından hassas pozisyonlarda görev yapacak çalışanları hakkında işe başlama öncesi ve sonrasında periyodik olarak güvenlik araştırması yapılıyor ve firmada çalışanlardan kaynaklı ortaya çıkabilecek risklere karşı güvenlik tedbirleri alınıyor olunması,

-İlgili personelinin arz zinciri güvenliği ile ilgili eğitim programlarına aktif olarak katılımının sağlanması,

Olarak belirlenmiştir.