YYS Firmalarının Yeşil Hattan İşlem Gören Beyannamelerinde Yolluk Tahsil Edilebilir Mi?

Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü sahibi firmaların yeşil hat muayene türünde işlem gören beyannamelerine ilişkin olarak tahsil edilen yolluk ücretlerinin işlemin niteliği ve hukukiliği itibariyle yerinde olmadığı belirtmek gerekir.

Yolluk Ödemelerinin Kapsamı

4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 221’inci maddesinde, normal çalışma saatleri dışında veya tatil zamanlarında hizmet talebinde bulunulduğunda, yazılı olarak yapılacak bu talebin, işin yapılacağı gümrük idarelerince yerinde görülürse, gerekli önlemler alınmak ve çalışacak personelin fazla çalışma ücreti ve varsa hak sahibine ödenecek kanunî yollukları karşılığı tutarların, talep sahipleri tarafından ilgili muhasebe birimi hesabına yatırılmak koşuluyla kabul edileceği,

Gümrük Yönetmeliği’nin 87’nci maddesi gereğince eşyanın incelenmesi, numune alınması, tahlile ve ekspertize tabi tutulması ile ilgili sorumluluk ve masraflar yükümlüye ait olduğundan söz konusu madde hükümlerinde belirtilen hallerde yol masrafları, normal çalışma saatleri veya bu saatler dışında görevlendirilen personelin işlem mahalline geliş-gidişleri yükümlüler tarafından karşılanacağı ve bu hallerde yolluk tahsil edileceği,

Hüküm altına alınmıştır.

Diğer taraftan, 2009/15481 sayılı "4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun Bazı Maddelerinin Uygulanması Hakkında Karar"ın fazla çalışma ücretlerine ilişkin 9’uncu Kısmının 122/5’inci maddesi; "Fazla çalışma yapacak personelin işlem mahalline götürülüp getirilmesi talep edenler tarafından sağlanmaması halinde yol masrafları da bu kişilerce karşılanır. Yol masrafları global olarak tahsil edilmez."

74 Seri Nolu Gümrük Genel Tebliği’nin “Fazla çalışma masrafları” başlığı altında düzenlenen 5’inci maddesi; "Fazla çalışma yapacak personelin işlem mahalline götürülüp getirilmesinin talep edenler tarafından sağlanmaması halinde yol masrafları da bu kişilerce karşılanır. Yol masrafları global olarak tahsil edilmez.

Yollukların hesaplanmasında objektif değerlendirme yapılması esastır. Gidilecek mesafenin rayiç tutarının belirlenmesinde Şoförler ve Otomobilciler Odasından temin edilen tarifeler veya Belediye Başkanlığınca onaylı Köyler ve Şehirlerarası Taksi Ücret Tarifesi esas alınır.

Muhasebe birimi hesabına yatırılan yolluklar, bizzat fazla çalışmada görevlendirilen hak sahibi personele ödenir."

Hükmüne amirdir.

Bu çerçevede gerek normal çalışma saatlerinde gerekse bu saatler dışında görevlendirilen personelin işlem mahalline götürülüp getirilmesinin yükümlüler tarafından sağlanması, söz konusu işlemin yükümlüler tarafından sağlanması halinde yükümlülerden yolluk tahsil edilmesinin mümkün bulunmadığı,

Personelin işlem mahalline götürülüp getirilmesinin talep edenler tarafından sağlanmaması durumunda ise, yol masraflarının da bu kişilerce karşılanacağı, ancak, yol masraflarının global olarak tahsil edilemeyeceği,

Yollukların hesaplanmasında 74 Seri Nolu Gümrük Genel Tebliği’nde belirtildiği üzere objektif değerlendirme yapılması esas olup, gidilecek mesafenin rayiç tutarının belirlenmesinde Şoförler ve Otomobilciler Odasından temin edilen tarifeler veya Belediye Başkanlığınca onaylı Köyler ve Şehirlerarası Taksi Ücret Tarifesi’nin esas alınacağı,

Gerekmektedir.

Bununla birlikte, Sayıştay Başkanlığı tarafından yapılan denetimler neticesinde eleştiri konusu edilen hususlar ile ilgili olarak, yolluk uygulamasının ilgili mevzuat hükümlerine uygun olarak yürütülmesi ve bu çerçevede;

1- Yükümlüler tarafından personelin işlem mahalline götürülüp getirilmesi durumunda veya işlem mahalline gidilmesini gerektirmeyen işlemler için yükümlülerden yolluk ücreti tahsil edilmemesi,

2- Yükümlülerden global/toptan yolluk tahsilatı yapılmaması,

3- Personelin, Taşra Teşkilatı Çalışma Yönetmeliğinde belirtilen görev, yetki ve sorumluluk alanlarına uygun işlerde görevlendirilmesi ile yolluk tutarının yalnızca görevlendirilen personele ödenmesi,

Hususlarının yer aldığı da görülmektedir.

Yeşil Hat Muayene Türünün Niteliği

Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliği uyarınca, koşulları sağlayan, gümrük mevzuatına göre serbest bölgeler dâhil Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik ve en az üç yıldır fiilen faaliyette bulunan gerçek veya tüzel kişilere gümrük mevzuatının öngördüğü basitleştirilmiş uygulamalardan ve Türkiye Gümrük Bölgesine eşya giriş ve çıkışı sırasında yapılan emniyet ve güvenlik kontrollerine ilişkin kolaylaştırmalardan yararlanmak üzere yetkilendirilmiş yükümlü statüsü tanınmaktadır.

Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü sahiplerine beyanın kontrolüne ilişkin bazı kolaylaştırmalardan ayrıca bir talebe gerek kalmaksızın yararlanma izni verilmekte olup, bunlardan bir tanesi de eşyanın belge kontrolüne veya muayeneye tabi tutulmadığı yeşil hat uygulamasıdır.

Bununla birlikte, yetkilendirilmiş yükümlü tarafından verilen gümrük beyannamesi kapsamındaki sevkiyat risk analizi sonucunda muayene için seçildiğinde, gümrük idaresi söz konusu kontrolü öncelikli olarak yapacaktır.

YYS Firmalarının Yeşil Hattan İşlem Gören Beyannamelerde Yolluk Tahsil Edilebilir mi?

Yukarıda yer alan hüküm ve hususlar bir arada değerlendirildiğinde;

Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü sahibi kişilerin yeşil hat muayene türüne göre işlem gören beyannamelerinin gerek belge gerekse de eşya kontrolüne tabi tutulmadığı,

Belge ve eşya kontrolünün olmadığı bir işlem silsilesinde eşyanın incelenmesi nedeniyle herhangi bir masraf oluşmadığı,

Eşyanın incelenmesi, numune alınması, tahlile ve ekspertize tabi tutulması ile ilgili sorumluluk ve masraflar yükümlüye ait olduğundan yol masrafları, normal çalışma saatleri veya bu saatler dışında görevlendirilen personelin işlem mahalline geliş-gidişlerinin yükümlüler tarafından karşılanması ve bu hallerde yolluk tahsil edileceği,

Hususları karşısında, yeşil hat muayene türüne göre işlem gören bir beyanname kapsamında mutat olarak yolluk ücreti tahsil edilmesi işlemin niteliği ile uyuşmamaktadır.

Bu kapsamda, Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü sahibi firmaların yeşil hat muayene türünde işlem gören beyannamelerine ilişkin olarak tahsil edilen yolluk ücretlerinin tahsil edilmemesi adına gerekli düzenlemelerin yerine getirilmesi gerekmektedir.